De afgelopen maanden heb ik vooral fictieve boeken gelezen, maar toen ik als verrassing van Uitgeverij Futuro een non-fictieverhaal opgestuurd kreeg, kon ik hem niet laten liggen. Benieuwd wat ik van ‘Van missie naar strijd’ van Eric Heres & Bruno Steinfort vond? Dat lees je vandaag.
Twaalf verhalen. Eerlijk. Ontroerend. Intiem. Uniek. Van oorlogsveteranen, hun partners, hun kinderen, hun hulpverleners. Over wat het betekent als ‘onze jongens en meiden’ na terugkeer van een uitzending de oorlog niet meer uit hun hoofd krijgen. Hoe daardoor het ‘gewone leven’ tot een dagelijks monster verwordt. En hoe zij vervolgens samen, in stilte en niet zelden jaren, worstelen om het leven weer op de rit te krijgen. Geknakt door PTTS (post traumatic stress syndrom), moral injury of andere (lichamelijke) klachten die voortkomen uit opgelopen oorlogstrauma’s.
Futuro Uitgevers ~ 148 pagina’s ~ juni 2019 ~ ISBN: 9789492221957
‘Van missie naar strijd’ vertelt 12 unieke en openhartige verhalen over de gevolgen van een oorlog. Niet alleen de gevolgen voor een oorlogsveteraan die kampt met PTSS (en daar misschien pas na jaren achterkomt), maar ook wat de gevolgen waren voor de achterblijvers toen hun vader/moeder/partner weer op de stoep stond. Wat merkten zij bij hun geliefde? En dat is soms niet te overzien: zelfmoordpogingen, kinderen die uit huis worden geplaatst (vrijwillig of niet) tot de angst om de straat op te gaan. Het ‘dagelijkse leven’ is voor deze mensen niet meer hetzelfde als toen zij vertrokken. En toch hebben ze bijna één ding gemeenschappelijk: als ze konden, zouden ze zo weer gaan. Ze blijven één team met één taak, hoe pijnlijk de herinneringen ook zijn en hoe ernstig de gevolgen ook zijn. Ze weten altijd waar ze het voor deden.
Ik heb dit boek gekregen van de uitgeverij. Dit beïnvloedt mijn mening nite'
Niets meer dan respect
Zoals ik al in de inleiding vertelde, kreeg ik ‘Van missie naar strijd’ van Eric Heres & Bruno Steinfort als verrassing opgestuurd van de uitgeverij. Hoewel het niet meteen een boek zou zijn dat ik zelf zou hebben uitgekozen, heeft het me wel verrast. Je krijgt door dit boek te lezen respect voor de veteranen, die hun leven hebben gewaagd om te vechten in welke oorlog dan ook en ondanks hun PTSS zo weer zouden willen gaan. Maar dat niet alleen: ik heb nu ook echt respect voor de organisaties die het leven na een missie weer leefbaar proberen te maken. Van het veteranenloket waar veteranen echt worden gehoord, de organisaties van hulphonden die ervoor zorgen dat veteranen weer onbezorgd over straat kunnen en alle andere organisaties die echt oog hebben voor deze mensen.
Het klinkt misschien idioot, nog steeds zou ik het liefst eergisteren weer bij Defensie gaan werken. Ik mis het nog elke dag. Veel meer dan het politiewerk. Ik ben zestien jaar politievrouw geweest, maar de kameraadschap van het leger overtreft alles. Samen sta je voor elkaar.
Openheid
Alle complimenten naar de mensen die hun verhaal hiervoor durfden te doen. Of dat nu de veteranen zijn die echt met de problemen hebben gekampt (of dat nog steeds doen) tot de kinderen van. Iedereen heeft het weer anders beleefd en dat maakt dit boek nog interessanter, maar ook heel open en eerlijk. Zie maar eens je verhaal te doen, terwijl je juist in de oorlog hebt geleerd om niet te ‘zeuren’ en door te gaan. Je hebt als lezer vaak geen idee wat de nasleep van een oorlog kan zijn. Zo blijkt wel. Maar puur kijkend naar het boek, heb ik toch hier en daar wat puntjes. Ten eerste vind ik dat dit boek qua schrijfstijl sterker had kunnen zijn. De verhalen komen niet altijd binnen. Soms voelde het meer als een werkstuk dan een echt boek. Ik had liever gezien dat ik keer op keer werd meegesleept. Maar nu voel ik een soort afstand tussen mij en de verteller. Dit zorgt er vooral voor dat ik het niet voor mij zie en dat de verhalen niet binnenkomen.
Weerlegging en wederhoor
Naast de schrijfstijl geef ik als tweede hiervan de opbouw de schuld. Ik begrijp dat dit boek vooral draait om PTSS en de gevolgen voor de veteranen in het dagelijkse leven. Maar nu voelt het bijna of elke veteraan hier last van heeft na een oorlog, terwijl het per oorlog om 5 tot 8% gaat. Begrijp me niet verkeerd: elk slachtoffer is er één teveel. Maar dit hadden ze in de opbouw kunnen weerleggen (aangezien ze dit percentage slechts één keer noemen). Daarnaast wordt er in ieder stuk gezeurd over de politiek en hoe zij handelen. Op een gegeven moment dacht ik: dat weet ik nu wel, maar ik kan er op dit moment niets mee. En dat is ook zo: ik kan er als lezer niets mee en weet ook niet wat de feiten zijn (of het bijvoorbeeld echt zo slecht is, daar ga ik dan ook geen uitspraken over doen). Daarom had ik liever gezien dat hier óf wederhoor was gepleegd óf dat het een keer goed werd uitgewerkt en niet telkens werd herhaald.
‘Ik weet nog heel goed wanneer het was. Met Oud en Nieuw. Ons pap was eigenlijk al de hele week behoorlijk zenuwachtig en toen er om kwart over elf buiten een strijker werd afgestoken, gebeurde het. Papa dook direct onder de eettafel, hij was helemaal in paniek en begon ook nog eens verschrikkelijk te huilen. ‘
Conclusie
‘Van missie naar strijd’ van Eric Heres & Bruno Steinfort drukt de lezer met de neus op de feiten. Door eerlijke en open interviews van verschillende veteranen, hun familieleden en betrokken organisaties krijg je als lezer inzicht in het leven na een oorlog. Niets meer dan respect voor iedereen die hieraan heeft meegewerkt en voor iedereen die ooit heeft gevochten voor ons land in een oorlog. ‘Van missie naar strijd’ is leerzaam, intrigerend en bijzonder. Het voelt bijna een eer om deze verhalen te mogen lezen. En toch kwam het door de schrijfstijl niet altijd even goed binnen. ‘Van missie naar strijd’ voelt soms meer aan als een werkstuk, dan als indringend verhaal. Daarnaast vond ik ook dat er iets meer weerlegging had mogen zijn over de grootte van dit probleem – hoe erg dit ook is – en over de problemen in de politiek. Ik kan er immers niets mee en aangezien er geen wederhoor is gevraagd, weet ik ook niet hoe dit door hen wordt ervaren. Maar verder is dit een indrukwekkend boek.
Wat is het laatste non-fictieboek dat jij las? Laat het achter in de comments en laat meteen weten wat jij ervan vond. Ik ben benieuwd.
