Vandaag staat er natuurlijk weer een recensie van mijzelf gepland. Begin deze maand las ik ‘De lessen van meneer Picquier’ van Marc Rogers, dus ben je benieuwd wat ik erover te zeggen heb? Lees dan snel door.
Meneer Picquier heeft zijn boekwinkel moeten sluiten, maar het is hem gelukt om zijn dierbaarste bezit, drieduizend boeken, te bewaren. Die vullen zijn kamer in verzorgingstehuis Bleuets nu tot aan het plafond. Door zijn ziekte kan Picquier niet meer doen wat hij het allerliefste doet: lezen. Hij vraagt de jonge Grégoire, die sinds kort de maaltijden in het tehuis rondbrengt, om hem elke dag een uur voor te lezen. Daar ziet Grégoire (nooit een echte lezer) aanvankelijk tegen op, maar met de tijd ontstaat er een bijzondere vriendschap tussen de twee. Het voorleesuur wordt steeds populairder en verhuist naar de algemene ruimte, zodat zo veel mogelijk bewoners kunnen meeluisteren.
A.W. Bruna Uitgevers ~ 208 pagina’s ~ januari 2020 ~ ISBN: 9789400511705
Iedere inwoner van het verzorgingstehuis Les Bleuets mocht iets dierbaars meenemen voor in hun vertrek en dat was voor meneer Picquier geen moeilijke keuze: zijn 3000 boeken! Die kon hij toch niet zomaar achterlaten? Vroeger las hij tot hij niet meer kon, gaf hij anderen advies (ook al zaten ze daar soms niet op te wachten) en verkocht hij het ene na het andere werk. Maar sinds hij oud is en Parkinson heeft, kan hij slechts kijken naar al het moois dat voor hem ligt. Totdat de jonge Grégoire op zijn pad komt en hij – vooral om de klusjes in de keuken te vermijden – aanbiedt om eens iets voor te lezen, ook al is hij eigenlijk helemaal geen lezer. Daar kan meneer Picquier natuurlijk geen ‘nee’ op zeggen en hoe bijzonder ook, maar er ontstaat langzaam een vriendschap tussen de rustige Grégoire en zijn meester meneer Picquier. De werknemers van het verzorgingstehuis snappen daar helemaal niets van en maken Grégoire vaak genoeg belachelijk, maar daar trekt hij zich niets van aan. Hij krijgt steeds meer plezier in het lezen en doet er alles voor om nog meer mensen te raken. Zelfs als dat voorleesuurtje verandert in een collectieve bedoeling in de algemene ruimte.
Ik heb dit boek gekregen van de uitgeverij. Dit beïnvloedt mijn mening niet.
Poëtische teksten
‘De lessen van meneer Picquier’ van Marc Roger heeft net iets meer dan 200 pagina’s. Een mooi aantal om te denken: dat heb ik zo uitgelezen. Dat geldt ook zeker op het begin. Je leert de jonge Grégoire kennen, die niet helemaal weet welke kant hij op wil in het leven. Hij werkt in het verzorgingstehuis, maar echt naar zijn zin heeft hij het daar niet. Totdat hij in aanraking komt met meneer Picquier. Onder zijn vleugels verandert hij langzaam van keukenhulpje tot voorlezer voor het hele tehuis, een job waar veel van zijn collega’s jaloers op zijn. Maar hoe meer je te weten komt over Grégoire en de oude meneer Picquier, hoe meer dit boek verandert qua schrijfstijl. Opeens is het geen boek meer dat je zo uit hebt. Daar draait het in tegenstelling tot vele andere boeken namelijk niet om. Je moet de poëtische teksten en het krachtige verhaal dat zich daarom heen bouwt koesteren. Je moet de woorden laten bezinken en er iets mee doen. Dus nee, ‘De lessen van meneer Picquier’ zul je niet in één dag uit hebben, maar dat is het ook niet het belangrijkste. Geniet ervan, sta er eens bij stil en denk er over na.
Als er geen vertalers waren die als een veerman verhalen overzetten van de ene taal in de andere, zouden die werken ons altijd vreemd blijven.
Franse referenties
Heel eerlijk? Ik weet niet of ik ‘De lessen van meneer Picquier’ had opgepakt als ik dit van tevoren wist. Zoals ik namelijk eerder deze week al aangaf, ben ik niet altijd van de poëtische teksten. Ik had gewoon een luchtig (of emotioneel) verhaal verwacht vergelijkbaar met het Franse boek Intouchables. Daar deed dit boek mij qua setting en onderwerp ook direct aan denken. Maar dat bleek anders te liggen. Natuurlijk heb ik er wel van genoten en de schrijfstijl schept absoluut een beeld van de personages (die je voor je ziet) en de hele omgeving (de kamer van meneer Picquier met al zijn 3000 boeken, moet je nagaan wat voor geur al die oude boeken meegeven). Maar of ik helemaal overtuigd ben, durf ik dan weer niet te zeggen. Ik snapte namelijk niet alles. Sommige zinnen kwamen niet binnen en andere bleken referenties naar Franse boeken. In de originele taal (Frans) zou dat geen probleem mogen zijn, maar voor ons als Nederlanders is dat wat ingewikkelder aangezien die boeken minder bekend zijn. En dat is dus best jammer in zo’n vertaling. Het zou een reden kunnen zijn waarom ‘De lessen van meneer Picquier’ niet het publiek krijgt in ons land, wat misschien wel werd verwacht.
Zijn stem vinden
Gelukkig begreep ik het verhaal wel goed genoeg om mee te leven met de jonge Grégoire en zijn leermeester meneer Picquier. Ik raakte betrokken bij meneer Picquier. Door zijn Parkinson kan hij niet meer doen wat hij het liefst doet: (voor)lezen. Ja, deze man is soms bot en gebruikt de jonge Grégoire soms als een soort marionet om dwaze plannetjes uit te voeren, maar je voelt wel degelijk zijn frustratie dat hij sommige dingen niet meer kan. En uiteraard spat de liefde voor de boeken van de pagina’s! Meneer Picquier is ook maar eenzaam en heeft nooit de kans gehad om zijn liefde volledig te uiten. Op deze manier voegt hij ook wat toe aan het leven van Grégoire: hij geeft hem letterlijk en figuurlijk een stem. Een stem om prachtige verhalen mee te vertellen en zich daarmee een plekje in deze wereld te geven. Dit kun je als lezer alleen maar aanmoedigen. Hoewel je weet dat het einde voor meneer Picquier nadert, hoop je dat dit nog lang op zich laat wachten. Al is het alleen maar voor Grégoire, die op het einde een bijzondere reis tegemoet gaat.
Vertel je, dan vergeet hij het, onderwijs je, dan luistert hij – laat het hem beleven, dan pas leert hij.
Conclusie
Ik heb wat gemengde gevoelens over ‘De lessen van meneer Picquier’ van Marc Roger. In eerste instantie zou ik zeggen dat dit boek ‘vermakelijk’ is (en niet emotioneel), dat er een mooie vriendschap ontstaat tussen de volgzame Grégoire en zijn leermeester meneer Picquier die je als lezer kan toejuichen en dat er absoluut poëtische zinnen in zitten die je moet koesteren. En alleen al het feit dat dit een boek over boeken (voorlezen) is, scoort wat mij betreft pluspunten. Het is – ook al had ik dat gevoel in de eerste paar hoofdstukken nog wel – geen boek dat je binnen een dag uit hebt, aangezien de poëtische zinnen stof tot nadenken geeft. Maar als ik er zo verder over nadenk, kwamen niet alle zinnen binnen. Ik gaf hier eigenlijk mezelf de schuld van: zoals ik al eerder aangaf, ben ik niet van de poëzie. Maar wie zegt me dat dit aan mij ligt? Het zou namelijk ook kunnen komen door de Franse referenties, die voor ons als Nederlanders gewoon onbegrijpelijk zijn. Of het feit dat er soms wat loze woorden worden gebruikt. Ik heb er weinig ervaring mee, dus daar durf ik je geen antwoord op te geven. Maar wat ik merk aan de recensies van anderen, is dat het tweedelig is. Je houdt ervan of je houdt er niet van. En dat is niet erg: ‘De lessen van meneer Picquier’ wordt dan een boek dat in je hoofd gaat zitten.
Heb jij ‘De lessen van meneer Picquier’ van Marc Rogers gelezen of ben je dat nog van plan? Ik hoor graag wat je ervan vond of ervan denkt in de reacties hieronder. Ik ben benieuwd.
